W sierpniu 2022 r., w porównaniu do sierpnia 2021 r., w ujęciu liczbowym banki i SKOK-i udzieliły więcej kredytów ratalnych o (+44,3%) oraz limitów na kartach kredytowych (+2,2%). Spadek o (-68,8%) odnotowały kredyty mieszkaniowe. O (-4,3%) spadła również liczba udzielonych kredytów gotówkowych. W ujęciu wartościowym banki i SKOK-i przyznały niższą wartość w trzech głównych produktach kredytowych. Najwięcej, o (-69,3%), spadła wartość udzielonych kredytów mieszkaniowych. Wartość udzielonych kredytów gotówkowych spadła o (-6,5%), a ratalnych o (-0,2%). Wzrosła jedynie o (+7,8%) wartość przyznanych limitów na kartach kredytowych.
W pierwszych ośmiu miesiącach 2022 r. w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku ujemne dynamiki zarówno w ujęciu liczbowym, jak i wartościowym odnotowały kredyty mieszkaniowe (-40,8%, -36,0%) oraz karty kredytowe (-28,6%, -14,3%). Natomiast dodatnie dynamiki liczbowe i wartościowe wystąpiły tylko w przypadku kredytów ratalnych (+32,1%, +3,0%). O (+0,7%) udzielono więcej kredytów gotówkowych, jednak na kwotę o (-1,3%) niższą niż w okresie styczeń – sierpień zeszłego roku.
Analizując dane zawarte w Newsletterze i wyciągając na ich podstawie wnioski oraz formułując opinie, BIK zawsze bierze pod uwagę dwa ważne aspekty metodyczne.
Po pierwsze, uwzględnia specyfikę poszczególnych produktów kredytowych: kredyty konsumpcyjne (ratalne i gotówkowe) oraz karty kredytowe są procesowane bardzo szybko od złożenia wniosku przez klienta lub oferty przez bank. Zazwyczaj złożenie wniosku i udzielenie kredytu czy przyznanie limitu zamykają się w jednym miesiącu. Zatem w przypadku tych produktów, sierpniowa akcja kredytowa jest związana z wnioskami składanymi w większości przypadków w samym lipcu 2022 r. Natomiast kredyty mieszkaniowe są procesowane dłużej, nawet powyżej miesiąca od złożenia wniosku, w związku z tym, sprzedaż kredytów mieszkaniowych w sierpniu 2022 r. jest efektem wniosków składanych głównie w lipcu 2022 r.
Po drugie, z uwagi na ich konstrukcję, duże problemy ze spłatą kredytów mogą w pełni zmaterializować się w odczytach Indeksów Jakości dopiero po trzech miesiącach od zaprzestania spłaty, ponieważ Indeksy obejmują jedynie opóźnienia powyżej 90 dni, nie pokazują więc wczesnych, 30-dniowych opóźnień.
W lipcu 2022 r. spadki w kredytach gotówkowych w ujęciu liczbowym i wartościowym
Lipcowe dynamiki zarówno liczby, jak i wartości udzielonych kredytów gotówkowych r/r trzeba ocenić negatywnie, natomiast w całym okresie 8 miesięcy br. sprzedaż była zbliżona do zeszłorocznej, choć w ujęciu wartościowym troszkę niższa, a w liczbowym niewiele wyższa.
- W ośmiu pierwszych miesiącach 2022 r., w porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku, kredyty gotówkowe odnotowały dodatnie dynamiki zarówno w ujęciu liczbowym, jak i wartościowym w najniższym przedziale kwotowym, czyli do 5 tys. zł oraz 5-10 tys. zł (+12,1% L) i (+7,8% W) oraz (+1,2% L) i (+0,2% W), a także w przedziale na najwyższe kwoty, tj. pow. 50 tys. zł (+2,7% L) i (+4,7% W). Zatem rynek kredytów gotówkowych rośnie w dwóch skrajnych przedziałach kwotowych, w najniższym i najwyższym. W przeciwieństwie do ubiegłego roku, gdy najwyższa dynamika wzrostów dotyczyła kredytów wysokokwotowych pow. 50 tys. zł, to obecnie najwyższa dynamika występuje w kredytach niskokwotowych.
Kredyty z dwóch niskokwotowych przedziałów odpowiadają za 9,9% wartości sprzedaży i ponad połowę liczby udzielonych w okresie styczeń – sierpień 2022 r. kredytów gotówkowych. Stąd dynamika w całym segmencie kredytów gotówkowych w ujęciu liczbowym nadal jest dodatnia, a w wartościowym już ujemna – wyjaśnia prof. Waldemar Rogowski, główny analityk Grupy BIK.
- Osiem miesięcy na rynku kredytów gotówkowych należy do w miarę udanych i to pomimo serii podwyżek stóp procentowych, które wróciły do poziomu sprzed 20 lat. Kredyty gotówkowe odnotowały w tym okresie w ujęciu r/r dodatnie dynamiki liczby udzielonych kredytów. Natomiast w ujęciu wartościowym, banki udzieliły kredytów gotówkowych na niższą wartość. Jednak sytuacja nie jest tak różowa, bowiem już od kilku miesięcy widzimy spadki liczby i wartości udzielanych kredytów gotówkowych. Dobrze widać to na sierpniowych danych o sprzedaży, w których ujemne dynamiki wystąpiły zarówno w ujęciu r/r, jak i m/m. W kolejnych miesiącach zjawisko to w mojej opinii będzie się dalej nasilać, co spowoduje, że rok 2022 zamkniemy na poziomach niższych niż rok 2021 i to zarówno w ujęciu liczbowym, jak i wartościowym – puentuje prof. Rogowski.
Po wiosennej zadyszce nie ma już śladu - kredyty ratalne w sierpniu na bardzo dużym plusie w ujęciu liczbowym i na lekkim minusie w ujęciu wartościowym
Kredyty ratalne w sierpniu 2022 r. odnotowały wysokie wzrosty r/r w ujęciu liczbowym (+44,3%) i niewielkie spadki w ujęciu wartościowym (-0,2%). Jednak wynik w obu ujęciach za okres styczeń – sierpień br. jest wyższy w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku – odpowiednio o (+32,1%) oraz (+3,0%).
- Kredyty ratalne są jedynym produktem kredytowym, który w okresie ośmiu pierwszych miesięcy br. odnotowuje dodatnie dynamiki w porównaniu do takiego samego okresu zeszłego roku. Najwyższe wzrosty kwotowe dotyczą kredytów ratalnych do 1 tys. zł (+61,7%). W ujęciu liczbowym również najwyższe wzrosty dotyczą kredytów ratalnych do 1 tys. zł – aż (+103,1%). W dużej części jest to efekt nabywania portfela pożyczek BNPL przez jeden z banków. A ten segment pożyczek dynamicznie rośnie.
- Co ciekawe, spadek sprzedaży odnotowały jedynie kredyty ratalne udzielone na wysokie kwoty, tj. powyżej 10 tys. zł (-6,1% L oraz -10,1% W), co może wynikać ze zmniejszenia atrakcyjności ofert czy zakupu droższych rzeczy, np. samochodów. Należy również zauważyć, że nadal mamy możliwość skorzystania z oferty zakupu na raty przy zerowej stawce RRSO, głównie artykułów RTVAGD, co przy tak wysokiej inflacji czyni zakupy na raty jeszcze bardziej atrakcyjnymi dla nabywców – stwierdza główny analityk BIK.
Średnia wartość kredytu ratalnego udzielonego w sierpniu 2022 r. to 3 123 zł i jest ona niższa niż w sierpniu rok temu o 30,9%.
Dla kredytów gotówkowych, średnia wartość zaciągniętego w sierpniu 2022 r. kredytu to 19 587 zł – to spadek o 2,3% w stosunku do sierpnia 2021 r.
Mierzony i analizowany przez BIK co miesiąc poziom ryzyka kredytowego portfela kredytów konsumpcyjnych (gotówkowych i ratalnych) w oparciu o odpowiednie Indeksy Jakości, pełni funkcję systemu wczesnego ostrzegania.
Jakość portfela kredytów ratalnych już od kilku lat utrzymuje się na bardzo niskim, bezpiecznym poziomie szkodowości, co każdorazowo potwierdzają miesięczne odczyty Indeksu. Bieżący, sierpniowy Indeks Jakości portfela kredytów ratalnych był na poziomie 1,35%.
Kilkukrotnie wyższą szkodowością (najwyższą wśród wszystkich grup produktowych) charakteryzują się natomiast kredyty gotówkowe. Sierpniowy odczyt Indeksu Jakości dla kredytów gotówkowych wyniósł 4,48%.
- W porównaniu do sierpnia 2021 r. wartość Indeksu Jakości kredytów gotówkowych w sierpniu br. pogorszyła się (wzrosła) o 0,25 pkt proc. Niepokoi również fakt, że w porównaniu do wartości Indeksu miesiąc, kwartał, pół roku czy dziewięć miesięcy temu, również zauważamy jego pogorszenie (wzrosty), co wskazuje, na co prawda niewielkie, ale jednak pogorszenie jakości tych kredytów. Na uwagę zasługuje również nadal bardzo niski odczyt Indeksu dla kredytów ratalnych. Wprawdzie w okresie 12-miesięcznym wartość Indeksu pogorszyła się (wrosła) o 0,21 p.p., to i tak wartość Indeksu jest na nadal bezpiecznym poziomie.
Pomimo, że oba Indeksy Jakości pogorszają się w ujęciu 1-, 3-, 6-, 9-, oraz 12 -miesięcznym, to poziom wzrostów nie jest na razie na tyle wysoki, by budził istotne obawy o jakość portfeli kredytów gotówkowych i ratalnych. Jednak z uwagi na wzrost ryzyka wynikającego z uwarunkowań globalnych czy sytuacji makroekonomicznej w Polsce, w kolejnych miesiącach należy bacznie obserwować zachowanie się Indeksów jakości kredytów ratalnych i gotówkowych, zwłaszcza analizować czy nie ma dynamicznych wzrostów wartości Indeksów, które świadczyłyby o pogarszaniu się jakości tych kredytów – wyjaśnia główny analityk BIK.
Kredyty mieszkaniowe – w sierpniu kontynuacja ogromnych spadków udzielonych kredytów mieszkaniowych
W sierpniu br. w porównaniu z sierpniem 2021 r., na rynku kredytów mieszkaniowych odnotowaliśmy ogromny spadek zarówno liczby (-68,8%), jak i wartości udzielonych kredytów mieszkaniowych (-69,3%). W sierpniu 2022 r. średnia wartość udzielonego kredytu mieszkaniowego wyniosła 327,47 tys. zł i była niższa w ujęciu rocznym o -1,6%.
Analizując sytuację w poszczególnych przedziałach kwotowych określających wartość udzielanego kredytu mieszkaniowego, w okresie styczeń - sierpień 2022 r. widać duże zróżnicowanie. Najmniejsze spadki sprzedaży kredytów mieszkaniowych dotyczyły kredytów powyżej 500 tys. zł, w ujęciu liczbowym (-22,4%) i w wartościowym (-20,3%). Natomiast największe spadki wystąpiły w kredytach do 150 tys. zł - odpowiednio (-49,6%) oraz (-48,1%).
- Dla kredytów mieszkaniowych sierpień, podobnie jak lipiec br., był katastrofalny. W ujęciu liczbowym tak złego wyniku nie było od ponad 12 lat, czyli od stycznia 2010 r., bowiem w sierpniu banki przyznały ich tylko 7,4 tys. Sierpniowa wartość udzielonych hipotek: 2,426 mld zł, to również najniższy wynik od stycznia 2010 r. Mamy więc zapaść na rynku kredytów mieszkaniowych, która przeradza się powoli w apokalipsę – ocenia prof. Rogowski.
- Za nami już 11 podwyżek stóp procentowych. Obecna stopa referencyjna NBP 6,75% jest na poziomie nie widzianym od 20 lat, czyli listopada 2002 r. Rynek pozbawiony sterydów w postaci ultra niskich stóp procentowych spada w przepaść, a dno nie jest widoczne. Ostatnia wrześniowa podwyżka RPP oczywiście nie znalazła jeszcze, bo nie mogła, swojego odzwierciedlenia w samej akcji kredytowej. Natomiast już poprzednie podwyżki stóp wraz z zaostrzeniem wymogów regulacyjnych praktycznie zamroziły popyt na kredyty mieszkaniowe. W konsekwencji spowodowało to zdecydowane wyhamowanie akcji kredytowej.
- Wartość akcji kredytowej z pierwszych ośmiu miesiącach 2022 r. jest poniżej akcji kredytowej z pierwszych ośmiu miesięcy 2018 r. – stwierdził prof. Rogowski. A sierpniowy odczyt Indeksu popytu na kredyty mieszkaniowe na historycznie niskim poziomie (-72,9%) wskazuje, że w kolejnych miesiącach możemy spodziewać się pogłębienia spadków akcji kredytowej – ostrzega główny analityk Grupy BIK.
Nieznaczne pogorszenie jakości portfela kredytów hipotecznych
Miesięczny odczyt Indeksu Jakości portfela kredytów mieszkaniowych w sierpniu 2022 r. wyniósł 0,84%. W ostatnich 12 miesiącach (od sierpnia 2021 r. do sierpnia 2022 r.) jakość portfela nieznacznie pogorszyła się, o czym świadczy wzrost Indeksu o (+0,29 p.p.).
- Jak już sygnalizowałem w komentarzach do wcześniejszych Newsletterów wydawało mi się, że czynnikiem, który może niekorzystnie wpłynąć w przyszłości na jakość portfela kredytów mieszkaniowych, są podwyżki stóp procentowych, ponieważ prawie cały portfel złotowych kredytów mieszkaniowych to kredyty na zmienną stopę.
Wartość Indeksu Jakości kredytów mieszkaniowych rzeczywiście nieznacznie pogorszyła się (wzrosła) w ujęciu 1, 3, 6 i 12 - miesięcznym, co mogłoby zapowiadać pogorszenie jakości w kolejnych miesiącach roku. Obecnie efekt ten może zostać ograniczony przez wakacje kredytowe. Jednak dużo niższa od oczekiwań partycypacja w moratoriach kredytowych na poziomie 45% może jednak być zbyt mała dla pełnej mitygacji wzrostu szkodowości kredytów mieszkaniowych. Nie można również abstrahować od kredytów walutowych, nieobjętych moratoriami a narażonych na rosnące ryzyko kursowe wraz z deprecjacją złotówki. Kolejne kwartały zapowiadają się więc bardzo ciekawie - podsumowuje prof. Rogowski.
Karty kredytowe – kontynuacja spadków
W sierpniu 2022 r. banki wydały 54,7 tys. kart kredytowych na łączną kwotę przyznanych limitów 432 mln zł.
- W sierpniu 2022 r. głownie dzięki niskiej bazie sprzed roku, sprzedaż kart kredytowych wzrosła. Wydano ich więcej o (+2,2%) i przyznano na wartość wyższą o (+7,8%). Jednak już w okresie ośmiu miesięcy br. w ujęciu liczbowym BIK odnotowuje spadki w porównaniu z analogicznym okresem zeszłego roku, i to we wszystkich przedziałach kwotowych. Ujemne wyniki dotyczą również wysokości przyznawanych limitów. Choć tu, swego rodzaju zieloną wyspą, są limity kartowe udzielone na ponad 10 tys. zł (+1,4%). Należy pamiętać, że limity kartowe są po kredytach gotówkowych drugim najbardziej ryzykownym produktem kredytowym. Wartość Indeksu Jakości w sierpniu wyniosła 3,82%. W ujęciu rocznym wartość Indeksu pogorszyła się (wzrosła) o (+0,73) - mówi prof. Rogowski z BIK.
Aktualne informacje o rynku kredytowym publikowane są na: www.bik.pl/newsletter-kredytowy oraz w sekcji Analizy rynkowe BIK.
