Analizy trendów rynkowych prezentują wybrane najważniejsze cechy rynku kredytowo-pożyczkowego w Polsce. Eksperci z Departamentu Business Intelligence BIK komentują i wyjaśniają zjawiska obejmujące kredyty dla gospodarstw domowych w trzech ujęciach: akcji kredytowej (sprzedaży), poziomu zadłużenia (portfel kredytowy) oraz wymiaru klienta (geograficznym). Analizy ilustrują istotne i aktualne trendy w tych trzech ujęciach i przekrojach.
Wizualizacja danych w formule wykresów, zamieszczonych w interaktywnej platformie Tableau umożliwia samodzielną analizę oraz wyciąganie ciekawych wniosków. W celu skorzystania z danych źródłowych oraz pozyskania indywidualnego komentarza eksperckiego, zapraszamy do kontaktu z Biurem prasowym BIK.
Wartość akcji kredytowej w okresie styczeń – luty 2021 r. charakteryzuje się dużym produktowym zróżnicowaniem. Rośnie, w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku, sprzedaż kredytów celowych: ratalnych i mieszkaniowych. Wartość udzielonych kredytów ratalnych to 2,42 mld zł (+5,9%), a kredytów mieszkaniowych 11,08 mld zł (+0,6%). Nadal mamy negatywny trend w dwóch typach kredytów, wykorzystywanych przez gospodarstwa domowe do finansowania bieżących potrzeb. W pierwszych dwóch miesiącach 2021 r. banki i SKOK-i udzieliły łącznie kredytów gotówkowych na kwotę 8,67 mld zł (-21,0%) oraz limitów kartowych na kwotę 0,680 mld zł (-33,7%).
Widać więc zróżnicowane trendy w przypadku poszczególnych grup produktowych. I tak obserwujemy trend wzrostowy w przypadku kredytów ratalnych, w kredytach mieszkaniowych - trend płaski, a w kredytach gotówkowych, kartach kredytowych oraz pożyczkach pozabankowych - trend spadkowy.
Na szczególną uwagę zasługuje sytuacja w kredytach ratalnych. Jest to jedyny produkt kredytowy, który od maja 2020 r., z wyłączeniem grudnia 2020 r., w ujęciu wartościowym odnotował wzrost dynamiki sprzedaży w relacji rok do roku. Główną przyczyną takiego wyniku jest specyfika tego rodzaju kredytu. Kredyty ratalne wiążą się bowiem z nabywaniem na raty dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku, na które wzrósł popyt w wyniku ograniczenia zapotrzebowania na usługi. Ponadto podczas pandemii rośnie zapotrzebowanie na wyposażanie gospodarstw domowych w sprzęty biurowe, w tym także urządzenia, m.in. monitory, komputery, laptopy (nauka zdalna oraz home office).
Łączne zadłużenie gospodarstw domowych na koniec 2020 r. z tytułu wszystkich produktów kredytowych (kredytów, limitów, pożyczek pozabankowych) przekroczyło rekordowe 700 mld zł, na koniec lutego br. spadło nieznacznie poniżej tej kwoty. W strukturze wartościowej portfela wyraźnie dominują kredyty mieszkaniowe, stanowiące 70,5% wartości całego portfela, z zadłużeniem zbliżającym się do 500 mld zł! Jest to zjawisko naturalne, zważywszy na długoterminowy charakter tych zobowiązań, 20 czy nawet 30 letni. Wartość rocznych spłat jest kompensowana nową akcją kredytową. Ponadto część portfela stanowią kredyty wyrażone w walutach obcych, co przy deprecjacji złotówki zwiększa wartość zadłużenia. Kredyty gotówkowe stanowią 22,5% wartości portfela. Udział obu produktów w łącznym zadłużeniu polskich gospodarstw domowych wynosi aż 93%. Mamy więc bardzo dużą koncentrację. Można powiedzieć, że polskie gospodarstwa domowe finansują potrzeby mieszkaniowe korzystając z długoterminowego kredytu mieszkaniowego, a potrzeby konsumpcyjne związane z finansowaniem bieżących potrzeb – kredytem gotówkowym. W relacji do PKB zadłużenie hipoteczne to około 20%, co daje nam miejsce poza pierwszą 20 krajów UE, natomiast z tytułu kredytów konsumpcyjnych (gotówkowych i ratalnych) jest na poziomie ok. 8% PKB, co daje nam miejsce w pierwszej piątce krajów UE.
Poziom ukredytowienia Polaków, rozumiany jako liczba osób posiadających zobowiązanie z tytułu zaciągniętego kredytu czy pożyczki w relacji do wszystkich dorosłych Polaków, wynosi obecnie 48,2%. Oznacza to, że prawie co drugi Polak jest obecnie kredyto- czy pożyczkobiorcą. Ciekawym zjawiskiem jest zróżnicowanie regionalne ukredytowienia. Wyraźnie wyższy poziom mają województwa z północno-zachodniej części kraju, a dużo niższy w rejonie południowo-wschodnim. Najwyższy poziom ukredytowienia mają mieszkańcy województwa wielkopolskiego (52,6%) oraz dolnośląskiego (52,5%), natomiast najniższy mieszkańcy województwa świętokrzyskiego (38,7%) oraz podkarpackiego (39,2%). W większym stopniu wynika to z czynników kulturowych niż ekonomicznych. Północno-zachodnią Polskę charakteryzuje wyższa skłonność do konsumpcji niż południowo-wschodnią część kraju.
Odmienną tendencję obserwujemy, jeżeli chodzi o moralność płatniczą. Najlepiej kredyty spłacają mieszkańcy południowo-wschodniej Polski, najgorzej zaś północno-zachodniej części kraju. Ze wszystkich województw najrzetelniejsi są mieszkańcy podkarpackiego – tylko 5,7% kredytobiorców ma opóźnienia powyżej 90 dni, zaś najmniej rzetelni są mieszkańcy województwa kujawsko- pomorskiego (9,4%).
Opracowano przez Departament Business Intelligence w Biurze Informacji Kredytowej S.A.
Informacje statystyczne przedstawione w materiale wynikają z aktualnego stanu bazy danych BIK, która opiera się na danych przekazywanych BIK przez instytucje finansowe. Dane gromadzone w bazie BIK mogą być przedmiotem aktualizacji przez instytucje finansowe, które są ich właścicielami. BIK zastrzega, że taka aktualizacja może obejmować również dane historyczne, objęte już publikowanymi informacjami, co może spowodować zmianę wartości danych historycznych. BIK dokłada wszelkiej staranności, by dane BIK używane do przygotowania opracowania, były kompletne i aktualne, jednakże nie ponosi żadnej odpowiedzialności za decyzje biznesowe podejmowane na podstawie niniejszych informacji.
