Analizy trendów rynkowych prezentują wybrane najważniejsze cechy rynku kredytowo-pożyczkowego w Polsce. Eksperci z Departamentu Business Intelligence BIK komentują i wyjaśniają zjawiska obejmujące kredyty dla gospodarstw domowych w trzech ujęciach: akcji kredytowej (sprzedaży), poziomu zadłużenia (portfel kredytowy) oraz wymiaru klienta (geograficznym). Analizy ilustrują istotne i aktualne trendy w tych trzech ujęciach i przekrojach.
Wizualizacja danych w formule wykresów, zamieszczonych w interaktywnej platformie Tableau umożliwia samodzielną analizę oraz wyciąganie ciekawych wniosków. W celu skorzystania z danych źródłowych oraz pozyskania indywidualnego komentarza eksperckiego, zapraszamy do kontaktu z Biurem prasowym BIK.
Armagedon w kredytach mieszkaniowych, zadyszka w kredytach ratalnych i gotówkowych
Czerwcowa akcja kredytowa potwierdza trend spadkowy. Tylko kredyty ratalne i jedynie w ujęciu liczbowym odnotowały dodatnią dynamikę w ujęciu r/r (+29,3%). Ujemna dynamika r/r wystąpiła w kredytach ratalnych w ujęciu wartościowym (-0,5%) i w obu ujęciach w kredytach gotówkowych – liczbowym (-1,3%) i wartościowym (-4,2%). Ogromne spadki r/r dotyczyły kredytów mieszkaniowych i to zarówno w ujęciu liczbowym aż (-55,1%) jak i wartościowym (-52,4%). Wyższa ujemna dynamika ilościowa niż wartościowa wynika z faktu, że w przypadku kredytów mieszkaniowych wysokokwotowych powyższej 500 tys. zł, które mają wyższy udział w wartości niż w liczbie udzielonych kredytów spadek był najniższy. Czerwiec to już kolejny miesiąc potwierdzający zmianę trendu w związku ze wzrostem stóp procentowych, a tym samym spadkiem zdolności kredytowej, można wręcz mówić już o załamaniu rynku kredytów mieszkaniowych. Wysokie spadki dotyczyły również kart kredytowych. W ich przypadku spadki r/r są na poziomie 33,6% w ujęciu liczbowym i 24,3% w ujęciu wartościowym
W okresie pierwszego półrocza 2022 r. w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku wzrosła liczba i wartość udzielonych kredytów gotówkowych (+3,8%) i (+1,2%) oraz ratalnych (+26,1%) i (+3,3%). Bardzo niepokoi sytuacja w kredytach mieszkaniowych, w przypadku których mamy kompletne załamanie akcji kredytowej, która spadła w okresie pierwszych sześciu miesięcy br. w porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku o (32,3%) w ujęciu liczbowym i (25,1%). Na początku roku prognozowałem spadek wartości akcji kredytowej o około 10%. Z uwagi na bardzo duży spadek zdolności kredytowej w wyniku wzrostu stóp procentowych oraz zaostrzenia regulacyjnych kryteriów oceny zdolności kredytowej, który wywołał ogromny spadek popytu i zwiększenia ostrożności przy udzielaniu kredytów mieszkaniowych ze strony samych banków obawiam się, że spadek w całym 2022 r. może być głębszy nawet na poziomie 40%.
Ponad 700 mld zł w portfelu
Łączne zadłużenie gospodarstw domowych na koniec czerwca 2022 r. z tytułu wszystkich produktów kredytowych (kredytów, limitów, pożyczek pozabankowych) wyniosło 737,4 mld zł. W strukturze wartościowej portfela wyraźnie dominują kredyty mieszkaniowe, stanowiące 71,2% wartości całego portfela, z zadłużeniem wynoszącym 525,0 mld zł. Jest to zjawisko naturalne, zważywszy na długoterminowy charakter tych zobowiązań, 20-to czy nawet 30-letni. Wartość rocznych spłat jest kompensowana nową akcją kredytową. Ponadto część portfela stanowią kredyty wyrażone w walutach obcych, co przy deprecjacji złotówki zwiększa wartość zadłużenia. Kredyty gotówkowe stanowią 21,5% wartości portfela. Udział obu produktów w łącznym zadłużeniu polskich gospodarstw domowych wynosi aż 93%. Mamy więc bardzo dużą koncentrację. Można powiedzieć, że polskie gospodarstwa domowe finansują potrzeby mieszkaniowe korzystając z długoterminowego kredytu mieszkaniowego, a potrzeby konsumpcyjne związane z finansowaniem bieżących potrzeb – kredytem gotówkowym. W relacji do PKB zadłużenie hipoteczne to około 20%, co daje nam miejsce poza pierwszą 20 krajów UE, natomiast z tytułu kredytów konsumpcyjnych (gotówkowych i ratalnych) jest na poziomie ok. 8% PKB, co daje nam miejsce w pierwszej piątce krajów UE. Warto nadmienić, że jakość portfela kredytowego jest dobra: udział wartości kredytów opóźnionych w spłacie ponad 90 dni wynosi 5,1% w porównaniu do 5,8% zanotowanego na początku 2020 r.
Co drugi Polak spłaca pożyczkę lub kredyt
Poziom ukredytowienia Polaków, rozumiany jako liczba osób posiadających zobowiązanie z tytułu zaciągniętego kredytu czy pożyczki w relacji do wszystkich dorosłych Polaków, wynosi obecnie 47,3%. Oznacza to, że prawie co drugi Polak jest obecnie kredyto- czy pożyczkobiorcą. Ciekawym zjawiskiem jest zróżnicowanie regionalne ukredytowienia. Wyraźnie wyższy poziom mają województwa z północno-zachodniej części kraju, a dużo niższy w rejonie południowo-wschodnim. Najwyższy poziom ukredytowienia mają mieszkańcy województwa wielkopolskiego oraz dolnośląskiego (po 52,0%), natomiast najniższy mieszkańcy województwa świętokrzyskiego (37,3%) oraz podkarpackiego (38,4%). W większym stopniu wynika to z czynników kulturowych niż ekonomicznych. Północno-zachodnią Polskę charakteryzuje wyższa skłonność do konsumpcji niż południowo-wschodnią część kraju.
Odmienną tendencję obserwujemy, jeżeli chodzi o moralność płatniczą. Najlepiej kredyty spłacają mieszkańcy południowo-wschodniej Polski, najgorzej zaś północno-zachodniej części kraju. Ze wszystkich województw najrzetelniejsi są mieszkańcy podkarpackiego – tylko 5,2% kredytobiorców ma opóźnienia powyżej 90 dni, zaś najmniej rzetelni są mieszkańcy województwa zachodniopomorskiego (8,6%) i kujawsko-pomorskiego (8,3%).
Opracowano przez Departament Business Intelligence w Biurze Informacji Kredytowej S.A.
Informacje statystyczne przedstawione w materiale wynikają z aktualnego stanu bazy danych BIK, która opiera się na danych przekazywanych BIK przez instytucje finansowe. Dane gromadzone w bazie BIK mogą być przedmiotem aktualizacji przez instytucje finansowe, które są ich właścicielami. BIK zastrzega, że taka aktualizacja może obejmować również dane historyczne, objęte już publikowanymi informacjami, co może spowodować zmianę wartości danych historycznych. BIK dokłada wszelkiej staranności, by dane BIK używane do przygotowania opracowania, były kompletne i aktualne, jednakże nie ponosi żadnej odpowiedzialności za decyzje biznesowe podejmowane na podstawie niniejszych informacji.
