Blisko 60% ankietowanych kobiet w badaniu zleconym przez BIK potwierdziło, że z powodzeniem łączy aktywność zawodową z życiem rodzinnym. Jak wynika z rejestru CEiDG, 21% firm zarejestrowanych w Polsce należy do kobiet. Panie realizują się biznesowo lub jako właścicielki firm, zajmują się domem, wychowują dzieci i angażują się w życie rodzinne. Swoją działalność firmową finansują, m.in. za pomocą kredytów, a wartość ich firmowych zobowiązań kredytowych wynosi 17,63 mld zł, co stanowi 26,0% łącznej wartości kredytów zaciągniętych przez jednoosobowe działalności gospodarcze.
Z ponad 4,41 mln firm, aktywnych i tzw. nieaktywnych, zarejestrowanych w Polsce jako jednoosobowe działalności gospodarcze w publicznej bazie CEiDG, figuruje 931,3 tys. firm, których właścicielkami są kobiety. Na 10 stycznia 2018 r. było 2,21 mln (50%) aktywnie działających jednoosobowych biznesów na polskim rynku. Ponad 217 tys. firm należących do pań znajduje się w bazie BIK Przedsiębiorca* z tytułu zobowiązań finansowych zaciągniętych na cele prowadzonej działalności, co stanowi 30% łącznej liczby mikrofirm posiadających kredyty firmowe.
Warto w tym miejscu nadmienić, że wobec zobowiązań kredytowych, wynikających z zawartych wcześniej umów, bez znaczenia jest status firmy. Zawieszenie lub zaniechanie działalności, chociaż zwalnia przedsiębiorcę z pewnych zobowiązań jako podatnika, to nie wpływa na jego zobowiązania kredytowe wynikające z zaciągniętych wcześniej umów kredytowych. Zatem nie ma w tym przypadku znaczenia, czy jest to abonament telefoniczny czy spłata miesięcznej raty kredytowej – pozostaje obowiązek uregulowania zobowiązania.
Firmowe kredyty Polek
Właścicielki polskich firm mają 310 tys. czynnych firmowych produktów kredytowych, rozumianych jako kredyty obrotowe, inwestycyjne i limity w koncie i na karcie kredytowej, opiewających na łączną kwotę pozostającą do spłaty w wysokości 17,63 mld zł. Biorąc pod uwagę wiarygodność płatniczą, 25,56 tys. kredytów firm, których właścicielkami są kobiety, ma opóźnienie w spłacie pow.90 dni, co w ujęciu wartościowym wynosi 1,99 mld zł.
Spośród posiadanych produktów kredytowych przez polskie biznesmenki przeważają kredyty obrotowe i limity w koncie, które stanowią łącznie 61,8% wszystkich zobowiązań kredytowych o wartości pozostającej do spłaty na 8,8 mld zł (49,9% udział w łącznej kwocie do spłaty).
Choć stosunkowo mniejszą popularnością cieszą się kredyty inwestycyjne, których kobiece firmy mają 15,2%, to wartość tych zobowiązań na tle wszystkich produktów kredytowych jest najwyższa, bo wynosi 9,9 mld zł, co stanowi 39,1% udział we wszystkich zobowiązaniach firmowych, spłacanych przez przedsiębiorczynie, co wynika ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej, w której wartość finansowania inwestycji jest wyższa niż działalności bieżącej.
Branża usługowa, która najwyraźniej jest domeną polskich bizneswoman, przoduje także w liczbie i wartości zaciągniętych kredytów. Segment ten ma 50% udział we wszystkich firmowych zobowiązaniach kredytowych na wartość 7,6 mld zł, co stanowi 43,1% łącznej kwoty do spłaty przez firmy kobiece.
- Aktywność kredytowa firm, których właścicielkami są kobiety, jest zbliżona do tych, w których właścicielem są panowie. Oznacza to, że skłonność do zaciągania kredytów firmowych mikroprzedsiębiorstw nie jest istotnie różnicowana płcią właściciela – mówi prof. Waldemar Rogowski, główny analityk kredytowy BIK.
- Patrząc na branże, z jakich pochodzą kobiece firmy zaciągające kredyty, dominują usługi i handel, co odpowiada ogólnej strukturze branżowej działalności gospodarczej wszystkich przedsiębiorstw jednoosobowych w Polsce i ze specyfiki rodzaju prowadzonej przez panie działalności – dodaje prof. Rogowski.
Wiarygodność bizneswoman i biznesmana
Udział kredytów opóźnionych pow. 90 dni, należących do firm prowadzonych przez kobiety, wynosi 10,2%, podczas gdy na firmowych rachunkach mężczyzn jest tylko nieznacznie lepiej – ich opóźnienie w spłacie jest na poziomie 9,7%. Zależność ta zmienia się już w przypadku zestawienia wartościowego opóźnionych zobowiązań, w którym rachunki firm należących do pań wypadają lepiej (11,3%) a rachunki firm prowadzonych przez panów - gorzej (12,1%). Różnice te, choć pozornie niewielkie w przeliczeniu na wartość oznaczają, że zaległości kredytowe firm, które należą do panów są przeterminowane w spłacie o 4,07 mld zł. więcej.
Patrząc na jakość obsługi kredytów firm kobiecych uwagę zwraca segment kredytów obrotowych, w którym panie odnotowują zarówno największą liczbę opóźnień pow. 90 dni ( 14,3%), jak i najwyższy udział mierzony wartościowo (15,1%).
Branża budowlana, która jak powszechnie się uważa jest domeną panów, to funkcjonuje także w obszarze kobiecego biznesu. Choć produkty kredytowe kobiecych firm budowlanych mają jedynie 4,0% udział pośród ogółu czynnych produktów kredytowych kobiecych firm, to na tle zobowiązań zaciągniętych przez kobiece firmy we wszystkich branżach, odnotowują niechlubne pierwsze miejsce z najwyższym poziomem udziału opóźnień pow. 90 dni zarówno w liczbie 13,3%, jak i w udziale mierzonym wartościowo 18,1% .
- Największą szkodowość mają kobiece firmy z tradycyjnie męskiej branży, jaką jest budownictwo. Można to tłumaczyć ogólną sytuacją tego segmentu firm, które obecnie muszą sobie poradzić z rosnącymi kosztami zatrudnienia i rosnącymi cenami materiałów budowlanych, co przekłada się na zyskowność i rentowność prowadzonego biznesu, a tym samym na rosnące ryzyko kredytowe – komentuje główny analityk BIK.
Super-mama i super-szefowa
Jak przyznają same kobiety*, matki a zarazem menadżerki i właścicielki jednoosobowych firm, z powodzeniem umieją łączyć pracę zawodową z życiem rodzinnym. Połączenie obu tych aktywności nie stanowi kłopotu dla 58% ankietowanych kobiet. Można przypuszczać, że praca zawodowa czy prowadzenie własnej działalności gospodarczej w połączeniu z koniecznością sprostania obowiązkom domowym może być dużym wyzwaniem. Jednak kobiety potrafią się znakomicie zorganizować – 51% pań stwierdziło, że są bardziej zaradne i lepiej zorganizowane od mężczyzn.
Pewną obiektywną trudnością w życiu codziennym może być dla pracujących mam pogodzenie wielu obowiązków równocześnie oraz poświęcenie życiu zawodowemu i rodzinnemu w takim wymiarze czasu, ile potrzeba. Jak wynika z badań opinii, 53% kobiet pracuje zawodowo na pełny etat. W mniejszości, jednak są panie, które pracują powyżej 8 (13%) a nawet 9 godzin (5%). Może to wskazywać na konieczność wspierania się pomocą osób zaufanych, do których w 42% należą osoby z najbliższej rodziny, głównie babcie i dziadkowie. O ile dziecko nie jest w żłobku lub przedszkolu, wsparciem dla mamy zajętej pracą zawodową lub firmą jest ojciec dziecka (31%) lub niania, na którą może pozwolić sobie jedynie 8% pań.
Wbrew danym opublikowanym przez GUS, informującym o najniższym poziomie aktywności zawodowej kobiet, zaobserwowanej od co najmniej 19 lat, ankietowanie panie w 52% potwierdziły że nie wyobrażają sobie życia bez pracy zawodowej. Niewiele ponad połowa pań (55%) pracujących zawodowo nie traktuje pracy jako nielubianego obowiązku, lecz postrzega ją bardziej jako źródło realizacji własnych pasji i swoją satysfakcje życiową. Nie są jednak tak jednomyślne jeśli chodzi o źródło tej satysfakcji: jedne szukają bezpieczeństwa i pewności zatrudnienia (31%), inne z kolei postrzegają ją jako źródło realizacji własnych pasji (41%). Dla co trzeciej przedsiębiorczyni założenie własnej działalności gospodarczej wynikało z potrzeby bądź konieczności. Bardzo zachęcające były także jednak: możliwość uzyskania niezależności, lepsze perspektywy finansowe i chęć spełnienia marzeń.
W informacji wykorzystano następujące źródła:
* CEiDG – liczba aktywnych jednoosobowych działalności gospodarczych w Polsce, stan na 10.01.2018 r.
* Baza BIK Przedsiębiorca zawiera informacje o historii kredytowej łącznie 1,2 mln firm, rolników i innych podmiotów, w tym o 733 tys. mikroprzedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.
* Badanie opinii, pt. Kobiecość, raport własny Kantar TNS 2017, CAWI, N=800, 2017
* Badanie opinii na zlecenie BIK, Kantar TNS, luty 2018, CATI, N=295
