Polski rynek pożyczek pozabankowych opiera się na dwóch głównych, ale odmiennych, posiadających specyficzne cechy segmentach produktowych.
Pierwszym są pożyczki celowe, które charakteryzują się niską kwotą, na jaką są udzielane – średnia wartość nowo udzielonej w grudniu 2024 r. pożyczki celowej wyniosła 625 zł i była o 5,5% niższa od średniej wartości takiej pożyczki udzielonej rok wcześniej. Udzielane są one na finansowanie określonego celu, jakim jest zakup określonych towarów czy usług, nie jest więc bezpośrednio udostępniana klientowi gotówka.
W pożyczkach celowych mogą być nisko-kwotowe zakupy w internecie na platformach e-commerce, ale też pożyczki na wyższe kwoty, np. na zakup samochodów czy usługi stomatologiczne lub medycynę estetyczną, charakteryzujące się wyższymi kwotami. Są one zazwyczaj udzielane na krótkie okresy i bardzo dobrze spłacane. Mają więc cechy „upodabniające” je do bankowych kredytów ratalnych.
Liczba nowo udzielonych w grudniu br. pożyczek celowych wzrosła o +27,0% r/r. W ujęciu wartościowym wzrost jest jednak niższy i wyniósł +19,9% r/r/. To oznacza, że udzielane były głównie pożyczki na niższe kwoty, co znalazło swoje odzwierciedlenie również w spadku r/r średniej kwoty udzielonej pożyczki.
W całym 2024 r. firmy pożyczkowe udzieliły łącznie 8,714 mln szt. pożyczek celowych na łączną kwotę 6,135 mld zł, co oznacza wzrost o 45,8% w ujęciu liczbowym oraz o 52,4% w ujęciu wartościowym w porównaniu do roku 2023. Częściowo za tak wysokie dynamiki odpowiadają zmiany regulacyjne dotyczące raportowania udzielonych pożyczek do BIK obowiązujące od 18 maja 2023 r. Do tego momentu w 2023 r. nie były raportowane wszystkie udzielone pożyczki celowe, co zaniża bazę porównawczą.
Drugim są pożyczki gotówkowe, które wypłacane są bezpośrednio na konto klienta i mogą być wykorzystywane na dowolny cel w tym podreperowanie budżetu domowego. Cechą charakterystyczną pożyczek gotówkowych jest ich wyższa szkodowość w porównaniu do pożyczek celowych i są one udzielane również na wyższe kwoty.
W segmencie tym można wyróżnić bowiem dwie kategorie pożyczek gotówkowych. Pożyczki gotówkowe udzielane na niskie kwoty i krótkie okresy – tzw. „chwilówki” oraz na wysokie kwoty i długie, często kilkuletnie okresy. Ten drugi typ pożyczek zbliżony jest do bankowych kredytów
gotówkowych. Średnia wartość pożyczki gotówkowej udzielonej w grudniu 2024 r. wyniosła 2 703 zł i była o 13,7% wyższa do średniej kwoty udzielonej w grudniu 2023 r.
Grudniowa wartość sprzedaży pożyczek gotówkowych (1,417 mld zł) była wyższa o +34,0% r/r. Dodatnia dynamika r/r (+17,8%) wystąpiła również w ujęciu liczbowym. W grudniu udzielono łącznie 524 tys. szt. pożyczek.
W całym 2024 r. firmy pożyczkowe udzieliły łącznie 5,749 mln pożyczek gotówkowych (+31,6%) na kwotę 15,034 mld zł, co oznacza wzrost o +49,6% w porównaniu z rokiem 2023.
Podobnie jak w przypadku pożyczek celowych, również w pożyczkach gotówkowych występuje „efekt regulacyjny” związany z pełnym raportowaniem od 18 maja 2023 r.
W grudniu br., podobnie jak w poprzednich miesiącach, w strukturze sprzedaży pożyczek pozabankowych w ujęciu liczbowym dominowały pożyczki celowe, zaś w ujęciu wartościowym pożyczki gotówkowe.
***
Więcej szczegółów prezentujemy w Newsletterze pożyczkowym BIK w pdf, widocznym poniżej.