Bank, udzielając kredytu, analizuje zdolność kredytową kredytobiorcy i odnosi ją do wysokości miesięcznego obciążenia ratą kapitałową i odsetkową. Analizę zdolności kredytowej bank dzieli na dwie podstawowe części - ilościową i jakościową, porównuje przychody i wydatki gospodarstwa domowego w skali miesiąca, aby stwierdzić wysokość nadwyżki, jaka pozostanie i może posłużyć do spłaty nowego kredytu.
Na wysokość raty miesięcznej wpływają trzy czynniki: poziom stóp procentowych, okres kredytowania i kwota kredytu. Przy niskich stopach procentowych, wysokość raty kapitałowej uzależniona jest od okresu, na jaki kredyt jest przyznawany.
Wydłużanie okresu kredytowania pozwala na udzielanie wyższych kwot kredytu przy kontrolowanym poziomie ryzyka. Rozłożenie spłaty kapitału na długi okres, nawet w przypadku wysokokwotowych kredytów gotówkowych, powoduje obniżenie miesięcznego obciążenia z tytułu spłaty raty kapitałowej, z zachowaniem wskaźnika DtI (Debt to Income) na bezpiecznym poziomie.
W praktyce, okazuje się, że rzeczywisty okres spłaty jest znacznie krótszy od umownego. Wynika to z praktykowanej przez kredytobiorców wcześniejszej spłaty zobowiązań.
- Zjawisko skracania umowy kredytowej nasila się wraz ze wzrostem kwoty udzielanego kredytu. Banki naliczały opłaty i prowizje należne z tytułu spłaty kredytu dla umownego okresu kredytowania. Zmieniło się to od momentu wejścia w życie tzw. „małego TSUE” i konieczności ponownego naliczenia pobranych opłat dla rzeczywistego, a nie umownego okresu oraz zwrotu nadpłaconych kwot kredytobiorcom. „Małe TSUE”, czyli wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z września 2019 r., oznacza dla kredytobiorcy zwrot przez bank opłaty za kredyt spłacony przed terminem – mówi prof. Waldemar Rogowski, główny analityk BIK.
